KAYIP ÇOCUK NE DEMEKTİR?

Çocuk tanımı üzerinde hemfikir olduğumuz bir konu olmasına rağmen ne yazık ki “Kayıp Çocuk” tanımı üzerinde bir ortak uzlaşma yoktur.

Bunun nedenlerinden en önemlisi “18 yaşından küçük herhangi bir kişinin” kayıp tanımlaması altında farklı kategorik tanımların olmasıdır.

Bunlar;

A) Kaçırmalar: Kaçırmaları iki alt başlığa ayırabiliriz;

• Aile Kaçırmaları: Genellikle boşanmış ailelerde karşımıza çıkan bir tablodur.

Tanım olarak “Bir ebeveyn, aile üyesi, koruyucu veya onun temsilcisi tarafından, başka bir ebeveynin veya aile üyesinin ziyaret hakları da dahil olmak üzere velayet haklarının ihlali yoluyla bir veya birden fazla çocuğun alınması, alıkonulması veya gizlenmesi” olarak yapılır.

Bu vakaların bulunma zamanları, diğer “kayıp çocuk” vakalarına göre çok daha uzundur.

• Aile Dışı Kaçırma: Bir çocuğun aile üyesi dışındaki biri tarafından zorla ve izinsiz olarak alınması

B) Kaçak: Ebeveynlerinin veya yasal vasilerinin izni olmadan evden uzakta olan çocuk olarak tanımlanır.

Kendisinin yasal sorumlusu refakatinde olmayan, velayet izni olmadan tek başına seyahat edenler, acil bir durum nedeniyle ayrılmış olanlar, mülteci durumunda olanlar ve terk edilmiş veya başka bir şekilde yetişkin bakımı olmaksızın bırakılmış olan çocuklar.

Kaçak vakaların bulunma süreleri Avrupa ve ABD de verilen rakamlara göre yaklaşık 60 gündür.

C) Yaralanma/ Ölüm/İstenmeyen Durumlar:

Ölüm ile sonuçlanan çocuk kaçırma eylemleri üzerine ABD yapılan bir çalışma bu konuda ciddi sonuçlar ortaya koymuştur.

Bunlar;

• İncelenen kayıp çocuk cinayetlerinin yüzde 74’ünde çocuk cinayet kurbanı kızdı ve yaş ortalaması 11’di.
• İncelenen vakaların yüzde 44’ünde kurbanlar ve katiller tanımadıkları kişilerdi, ancak vakaların yüzde 42’sinde kurbanlar ve katiller arkadaş veya tanıdıklardı.
• İncelenen vakaların yalnızca yüzde 14’ünde çocuğun anne-babası veya yakınları tarafından öldürüldüğü görüldü.
• Bu vakalardaki katillerin neredeyse üçte ikisinin daha önce şiddet suçlarından tutuklanmış olduğu ve bu suçların yarısından biraz fazlasının çocuklara karşı işlendiği belirtiliyor.
• İncelenen vakalarda çocuk kaçırma cinayetinin temel nedeni cinsel saldırıdır.
• İncelenen vakaların yaklaşık yüzde 60’ında, çocuğun kaybolduğunun fark edilmesi ile polise haber verilmesi arasında iki saatten fazla zaman geçti.
• İncelenen kayıp çocuk cinayeti vakalarının yüzde 76’sında çocuk kaçırıldıktan sonraki üç saat içinde ölmüştü; vakaların yüzde 88,5’inde ise çocuk 24 saat içinde ölmüştü.

(https://www.atg.wa.gov/child-abduction-murder-research)

D) Tanımlanamayan Kayıp; Bir çocuğun kaybolma nedeninin belirlenemediği durumlardır. Kaybolan bir çocuğun, kayıp nedeni açığa çıkana kadar verilmesi gereken isimdir.

Bu tanım zenginliği dolaylı olarak, “Kayıp Çocuk” vakalarında hem aile hemde kayıp nedenini araştıran kamu – kolluk görevlileri için büyük bir sorun ile karşılaştıklarının göstergesidir.

İngiltere de yapılan bir çalışmada, Kaybolan çocukları % 81 i ilk 12 saatte, % 91’ i ise iki gün içerisinde bulunmaktadır. Kayıp olan çocukların ancak % 2 sinden azı bir haftadan uzun süre kayıptır.

NARİN OLAYINDA TANIMLAR

21 Ağustos 2024 tarihinde kaybolan ve yaklaşık 19 gün sonra cansız bedenine rastlanan Narin, yukarıda yer alan tanımlara göre başlangıçta “Tanımlanamayan kayıp” kapsamında idi ve sonra kayıp çocuk vasfı cinayete doğru evirilmiştir.  

16.09.2024

Prof. Dr. Ali Rıza Tümer

Adli Tıp Uzmanı